Bij conflicten en vijandigheid rondom ons hebben we de neiging om zelf een hardere houding aan te nemen: we ‘verharden’. Maar het kan ook anders.
“Vrede kan niet met geweld worden bewaard het kan alleen worden bereikt door begrip.”
Albert Einstein
Wat er om ons heen gebeurt weerspiegelt deels hoe veel mensen zich nu voelen: angstig, onzeker, eenzaam, ongezien, onbegrepen… De wereld is onze spiegel: verharding, polarisatie, oplopende spanning en wrede, hartverscheurende conflicten.
Een paar jaar ‘binnen zitten’, uit de hand gelopen polarisatie, een illegale invasie, extreme droogte, ongekende inflatie en de onheilspellende achtergrondruis van een veranderend klimaat. Wij krijgen het flink te verduren en het zal nog niet zo snel gedaan zijn. We zijn binnengetreden in een tijd vol verandering, een wereld vol onzekerheid.
Hoe ga je daar mee om?
Kalm en evenwichtig:
Laat ons ontwaken tot ons ware Zelf,
Dat maakt ons angstig en bezorgd. Hoe gaat ons leven en dat van onze dierbaren – kinderen en kleinkinderen – er binnen enkele jaren uitzien. Hebben onze kinderen nog kans op een goede toekomst?
Zullen we financieel de eindjes nog aan elkaar kunnen knopen? Met een baan of… zonder.
Zullen we nog veilig zijn?
Moeten we nu iets doen, kunnen we iets doen? Ons voorbereiden?
Geen wonder dat we angstig zijn en gaan piekeren. Je krijgt een knoop in je buik die je doet terugtrekken richting dat wat veilig voelt, dat wat gekend is, stabiliteit, rust, controle. Ik denk dat het heel normaal is dat we bang zijn en dat daar niets mis mee is.
Maar angst is een tijdelijke reactie op een onzekere situatie. Je kunt er best niet in blijven hangen. Angst is niet bedoeld als een permanent verblijf. Kan je je blijven verschuilen achter angst als deze situatie buiten je veilige omgeving niet terug stabiel wordt?
mensen worden, vol van mededogen.
Onze gaven ten volle ontplooien,
ieder volgens de eigen roeping in het leven.
Ik denk dat er maar één weg is: weg-bewegen van angst richting liefde. Een pad richting veerkracht en authentieke blijdschap. Een route naar een leven dat het waard is om geleefd te worden.
Onze huidige, verharde wereld is als een akker die gebukt gaat onder de zoveelste hittegolf. Dor, gebroken, ogenschijnlijk ondoordringbaar. Hoe cultiveren we vrede en harmonie in deze omgeving? Door mededogen te zaaien.
Je zaait bloemen in die droge grond en er gebeurt niets. Je doet het nog eens – geen resultaat. De bodem wordt alleen maar droger en harder. Maar je blijft zaaien, je blijft bewateren – dag in, dag uit. En dan plotseling ontkiemt er een zaadje, en nog eentje. Hetzelfde geldt voor vrede en harmonie – in onszelf én in de wereld om ons heen. Stug doorgaan – bewegen richting liefde.
Ons bewust worden van het lijden
persoonlijk en maatschappelijk
en de bron ervan onderkennen.
Liefde, begrip en compassie komen niet uit de lucht vallen. Het zijn eigenschappen die je moet cultiveren. En het is makkelijk om begrip te tonen wanneer iedereen het met elkaar eens is. Maar juist nu zijn we in de gelegenheid om echt te onderzoeken wat mededogen betekent.
We zitten in een tijd waarin we compassie continu kunnen trainen: je kijkt voorbij het gedrag, op zoek naar de gevoelens die een ander beweegt.
In plaats van de persoon te veroordelen, zie je duidelijker dat er achter het gedrag iemand schuilt die worstelt met moeilijke emoties. Een persoon die (nog) geen constructieve manier heeft gevonden om met deze emoties om te gaan.
De juiste richting ontdekken
waarin de geschiedenis zou moeten voortgaan
en elkaar de hand reiken
zonder onderscheid naar man- of vrouw-zijn,
zonder onderscheid naar ras, natie of religie.
We herkennen dit allemaal in onszelf. Niemand is hier vreemd van, en we kunnen ons allemaal verplaatsen in hoe dit voor de ander moet voelen.
Dat wil niet zeggen dat je schadelijk gedrag wilt toestaan of goed wilt praten. Het betekent vooral dat je de ander begrijpt. Dat je ziet waar het gedrag vandaan komt, en de menselijkheid erachter kunt zien.
Schadelijk gedrag komt voort uit angst. Door die angst te erkennen en te herkennen in onszelf kunnen we compassie beoefenen – zonder het gedrag goed te keuren. Zonder over ons heen te laten lopen.
Dit leidt tot meer rust, vrede en liefde.
We kunnen dit betekenen voor anderen, en we kunnen dit doen voor onszelf.
Laat ons met mededogen de gelofte afleggen
het diepe verlangen van de mensheid
naar bevrijding te stimuleren,
te helpen haar ware Zelf te ontdekken
en een wereld bouwen,
waarin iedereen
waarachtig en in heelheid kan leven. (1)
Dit kun je vandaag nog doen
Door te blijven hangen in angst, draag je bij aan een angstige wereld. En hoe meer angst er heerst, des te meer verharding en vervreemding we kunnen verwachten. Laten we de moed opbrengen om het los te laten. Om te ontspannen en compassie te beoefenen.
Je kunt niet alle problemen oplossen. Je hoeft het gewicht van de wereld niet op je schouders te nemen. Maar je hoeft ook niet te blijven hangen op een plek die je kleiner en ongelukkiger maakt.
Wanneer je merkt dat angst je in zijn greep heeft, haal dan een paar keer rustig adem en laat het gevoel door je lichaam bewegen. Het is er en dat is oké. Laat het komen, en laat het ook weer gaan.
Door de angst in jezelf te erkennen en tóch te kiezen voor compassie draag je bij aan vrede en harmonie. Om te beginnen in jezelf, maar onvermijdelijk ook in je omgeving.
Zo kunnen we voorkomen dat we zelf verharden. En kunnen we op onze manier bijdragen aan meer vrede en harmonie in de wereld al is het maar een kleine bijdrage.
Ik wens je hele fijn en liefdevolle 2023!
Daigu
- GELOFTE AAN DE MENSHEID (Hisamatsu Sin’ichi)